Koper włoski
(Foeniculum vulgare)
Koper włoski, zwany również fenkułem włoskim, jest dwuletnią rośliną zielną należącą do rodziny selerowatych (Apiaceae).
Roślina ta pochodzi z obszarów śródziemnomorskich i jest uprawiana w wielu krajach Azji i Europy, również w Polsce. Koper jest jedną z najstarszych roślin stosowanych w zielarstwie.
Koper włoski większości z nas kojarzy się z rośliną uprawianą w ogródkach, jednak występuje również w stanie naturalnym, gdzie jest rośliną wieloletnią.
W pierwszym roku koper włoski wytwarza rozetę liściową oraz korzeń zapasowy, dopiero w drugim roku wegetacji wyrasta rozgałęziona łodyga wysoka nawet do 1,5 m. Rzymianie nazwali tę roślinę Foeniculum, co znaczy drobne siano, z powodu niedużych pierzastych liści o nitkowatych odcinkach. Koper włoski kwitnie od lipca do września, a owocem jest szarozielona, wydłużona rozłupka.
Koper włoski ma silny, lekko anyżowy i przyjemny zapach, który roztacza się po polach podczas zbioru jego owoców.
Tak, to właśnie owoc jest cennym składnikiem zielarskim kopru włoskiego. Owoce dojrzewają nierównomiernie, dlatego do zbioru przystępuje się, gdy większość owoców w baldachach pierwszego rzędu zaczyna dojrzewać i ma barwę jasnobrunatną. Z owoców kopru uzyskuje się olejek koprowy.
Pozytywne oddziaływanie kopru włoskiego na nasz organizm znane jest od dawna. Przy jakich problemach koper pomoże nam dzisiaj?
Dojrzałe owoce kopru włoskiego zawierają: olejek eteryczny, flawonoidy, olej tłusty, węglowodany, związki białkowe i wiele innych cennych substancji. Przetwory z owoców kopru włoskiego działają rozkurczowo, pobudzają wydzielanie soku żołądkowego i poprawiają przyswajanie składników pokarmowych. Są skutecznym środkiem wiatropędnym, łagodzącym lub znoszącym ból wywołany wzdęciem i przywracającym prawidłowe czynności trawienne i apetyt, zwłaszcza u dzieci i osób starszych. Przetwory z owoców kopru wykazują także działanie wykrztuśne, zwiększając wydzielanie śluzu, dlatego zalecane są jako wsparcie przy chorobach górnych dróg oddechowych.
Współcześnie, owoc kopru włoskiego, ze względu na działanie wspomagające trawienie, jest chętnie stosowany jako przyprawa.
Owoce kopru włoskiego, poza działaniem wykrztuśnym i rozkurczowym, wzmagają ruchy perystaltyczne jelit, przez co są pomocne w przeciwdziałaniu wzdęciom i kolkom jelitowym, także u małych dzieci. Właśnie dlatego w kuchni owoce kopru używane są często jako przyprawa. Króluje on zwłaszcza w kuchni śródziemnomorskiej, świetnie komponuje się też z rybami i zupami.
Koper włoski jest jedną z najdłużej znanych i stosowanych roślin leczniczych
Stosowany był już w starożytnym Egipcie, Rzymie i Azji. Zaliczano go do siedmiu roślin uważanych na święte. Również w średniowieczu stosowany był powszechnie. Św. Hildegarda polecała koper włoski jako przyprawę, która w średniowiecznej kuchni obfitowała w potrawach, ponieważ sól w tych czasach była towarem dość drogim. Oczywiście za czasów św. Hildegardy nie był znany skład chemiczny kopru włoskiego, jednak wiedziano, że wpływa on korzystanie na organizm człowieka w przypadku konkretnych chorób i dolegliwości.