Babka lancetowata
(Plantago lanceolata L.)
Babka lancetowata zwana wąskolistną, babką koniczynową, języczkami polnymi oraz żywcem, pochodzi z rodziny babkowatych (Plantaginaceae). Roślina ta powszechna jest w całej Europie, a także w Azji i Afryce Północnej. Bez problemu znajdziemy ją także w Ameryce Północnej, Australii i na Madagaskarze.
Babka lancetowata chętnie zasiedla pola, pobocza dróg, łąki, pastwiska, i choć uważana jest za chwast, ma wiele cennych właściwości.
Surowcem zielarskim babki lancetowatej są liście, które zbiera się w czasie kwitnienia roślin. Długie i wąskie, choć gorzkie w smaku, zawierają mnóstwo cennych dla zdrowia składników takich jak: flawonoidy, pektyny, garbniki, glikozydy, śluzy, kwasy organiczne, a także sole mineralne i witaminy. Warto pamiętać, że przed spożyciem trzeba usunąć z nich włókniste nitki, które w przemyśle pozyskuje się na włókna, ponieważ nadają się do produkcji tekstyliów. Z kolei z łupin nasiennych babki pozyskuje się śluz, który wykorzystywany był do ich usztywnienia. Nasiona babki można mielić na proszek i dodawać do mąki przy produkcji chleba czy ciastek, a z całych roślin pozyskuje się barwniki złote i brązowe.
Świeży sok z liści oraz same liście, czy też odwar z wysuszonych liści – kiedy i na co warto je stosować?
Przetwory z liści babki lancetowatej, ze względu na swoje działanie przeciwzapalne na błony śluzowe jamy ustnej i gardła, a także wykrztuśne i rozkurczowe, stosowane są w stanach zapalnych górnych dróg oddechowych i przy suchym kaszlu. Zmniejszają przekrwienie błon śluzowych oraz nadmierną przepuszczalność naczyń krwionośnych. Odwary z liści babki stosowane są także w nieżytach przewodu pokarmowego oraz uszkodzeniu błon śluzowych żołądka i jelit.
Babka lancetowata pod różnymi postaciami stosowana jest także zewnętrznie w formie okładów. Przyspiesza gojenie się ran oraz regenerację naskórka. Działa pomocniczo w leczeniu drobnych ran i skaleczeń. Liście babki mogą być stosowane bezpośrednio na uszkodzoną skórę nawet kilka razy dziennie, w celu szybszego gojenia, powstrzymania swędzenia przy ukąszeniach owadów czy złagodzenia bólu.
Liczne właściwości babki lancetowatej sprawiły, że jest ona cennym surowcem stosowanym w kosmetologii.
Ekstrakty pozyskiwane z babki lancetowatej są źródłem wielu substancji aktywnych takich jak: irydoidy, glikozydy i flawonoidy. Jej właściwości bakteriobójcze, antybiotyczne, ściągające i wspomagające regenerację naskórka wykorzystuje się w kosmetykach przeznaczonych do cery trądzikowej. Babka lancetowata uelastycznia również skórę i wzmacnia naczynia krwionośne. Dlatego stosowana jest w kosmetykach do pielęgnacji skóry wokół oczu i powiek, a także preparatach przeciwzmarszczkowych.
Babka lancetowata ma długą historię stosowania, sięgającą czasów starożytnych.
Setki lat temu w niektórych kulturach babka lancetowata używana była jako panaceum, czyli lekarstwo na wszystko. Jedną z indiańskich nazw rośliny tłumaczy się jako „lek życia”. W medycynie ludowej znano jej cenne walory i wykorzystywano jako środek przeciwbakteryjny, przeciwzapalny, w leczeniu kaszlu, a także nieżytów przewodu pokarmowego i dróg moczowych. Uważano ją za silną roślinę, ponieważ nie ginęła mimo deptania. Okłady z liści ze względu na właściwości antyseptyczne zalecano jako środki łagodzące miejsca po ugryzieniach owadów i przyspieszające gojenie się drobnych ran.